Lỗi quá tải ở biến tần: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả cho kỹ thuật viên

Trong hệ thống truyền động công nghiệp, biến tần đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc điều khiển tốc độ và mô-men xoắn động cơ. Tuy nhiên, một trong những lỗi khiến nhiều anh em kỹ thuật đau đầu nhất chính là lỗi quá tải (overload). Nếu không xử lý kịp thời, lỗi này có thể gây cháy nổ linh kiện công suất, hư động cơ, thậm chí ảnh hưởng đến toàn bộ dây chuyền sản xuất.

Bài viết này là cẩm nang kỹ thuật chuyên sâu dành cho anh em làm kỹ thuật, bảo trì và sửa chữa thiết bị công nghiệp, giúp hiểu rõ bản chất lỗi quá tải ở biến tần, cách nhận biết, xử lý triệt để và phòng tránh lỗi này trong thực tế.

1. Lỗi quá tải ở biến tần là gì?

Quá tải ở biến tần xảy ra khi dòng điện đầu ra vượt quá giới hạn định mức mà biến tần có thể chịu đựng. Điều này có thể diễn ra trong thời gian ngắn hoặc kéo dài, tùy vào nguyên nhân và loại tải.

Có hai kiểu quá tải chính:

• Quá tải tạm thời (Momentary Overload): Thường xảy ra trong quá trình khởi động hoặc tăng tốc nhanh, khi mô-men tăng đột ngột.

• Quá tải liên tục (Continuous Overload): Biến tần phải làm việc với dòng tải cao hơn định mức trong thời gian dài, dễ dẫn đến hỏng công suất.

2. Các mã lỗi quá tải thường gặp theo từng hãng

Để nhận diện lỗi quá tải, anh em có thể kiểm tra mã lỗi hiển thị trên màn hình biến tần. Dưới đây là bảng tổng hợp mã lỗi phổ biến:

Lưu ý: Một số biến tần báo OC (Overcurrent) trong trường hợp quá tải nghiêm trọng khiến dòng tăng vọt.

3. Nguyên nhân gây lỗi quá tải ở biến tần

Hiểu rõ nguyên nhân giúp anh em xử lý đúng gốc, tránh thay linh kiện không cần thiết.

⚙️ Nguyên nhân từ phía động cơ và cơ khí:

• Động cơ bị kẹt: Vòng bi hỏng, bụi bẩn hoặc khô mỡ khiến trục quay nặng.

• Mang tải vượt mức: Ví dụ: kéo băng tải quá nặng, máy nghiền đang kẹt vật liệu.

• Động cơ quá nhỏ: Không đủ công suất đáp ứng tải thực tế.

• Thay đổi mô-men đột ngột: Do va đập cơ khí hoặc dừng/khởi động quá nhanh.

⚡ Nguyên nhân từ biến tần:

• Sai thông số cài đặt: Tăng tốc quá nhanh (thời gian Acc quá thấp).

• Không giới hạn dòng: Tính năng giới hạn dòng chưa được kích hoạt.

• Biến tần dưới công suất: Gắn biến tần 3.7kW cho tải 5.5kW là quá sức.

🔌 Nguyên nhân từ nguồn điện:

• Sụt áp: Khi điện áp thấp → biến tần phải bù dòng → gây quá dòng.

• Nhiễu điện, sóng hài cao: Làm sai lệch điều khiển dòng điện đầu ra.

4. Dấu hiệu nhận biết lỗi quá tải

Trước khi biến tần hiển thị mã lỗi, vẫn có thể nhận biết sớm qua các biểu hiện sau:

🛠 Dấu hiệu điện và điều khiển:

• Biến tần tự động dừng, hiển thị lỗi OL, OC hoặc Fxxx.

• Có âm thanh "rít" khi động cơ làm việc.

• Dòng tải hiển thị trên biến tần cao hơn 100% định mức.

🔥 Dấu hiệu cơ khí và nhiệt:

• Động cơ nóng bất thường.

• Quạt giải nhiệt quay liên tục, có mùi khét nhẹ.

• Động cơ rung hoặc kêu khi tải nặng.

Gợi ý: Dùng đồng hồ đo dòng để kiểm tra dòng tải tại từng chế độ vận hành – nếu dòng vượt mức định mức >15–20%, khả năng cao là bị quá tải.

5. Cách xử lý lỗi quá tải ở biến tần

Đây là phần quan trọng nhất, giúp anh em xử lý lỗi một cách bài bản và triệt để.

Bước 1: Kiểm tra cơ khí và tải động cơ

• Tháo nối tải, chạy thử động cơ không tải.

• Kiểm tra vòng bi, bôi trơn lại nếu cần.

• Giảm tải hoặc chia nhỏ tải nếu đang vượt quá khả năng.

• Đảm bảo quạt gió và hệ thống làm mát động cơ hoạt động tốt.

Bước 2: Xem lại thông số biến tần

• Tăng thời gian tăng tốc (ACC time): Từ 3s lên 10s – 20s nếu tải nặng.

• Kích hoạt giới hạn dòng (Current Limit / I-Limit).

• Cài lại thông số motor đúng công suất, dòng định mức.

Bước 3: Kiểm tra biến tần

• Dùng đồng hồ kiểm tra điện áp ra ba pha.

• Nếu dòng lệch pha hoặc dao động cao → kiểm tra bo công suất, IGBT.

• Trường hợp hư IGBT → cần thay linh kiện công suất.

Bước 4: Kiểm tra nguồn cấp

• Đo điện áp vào lúc tải nặng nhất.

• Gắn ổn áp hoặc UPS nếu nguồn quá yếu.

Xem thêm: Các lỗi thường gặp ở biến tần

6. Khi nào cần sửa chữa biến tần lỗi quá tải?

Không phải lỗi quá tải nào cũng do phần cứng. Nhưng nếu đã xử lý từ phần cơ và phần mềm mà lỗi vẫn xuất hiện, anh em nên xem xét sửa chữa sâu:

7. Biện pháp phòng tránh lỗi quá tải trong thực tế

Phòng bệnh hơn chữa bệnh – anh em có thể chủ động áp dụng những giải pháp sau:

✅ Thiết lập bảo vệ ngay từ đầu:

• Cài đặt chính xác dòng định mức motor.

• Giới hạn dòng theo cấp độ tải.

• Tăng thời gian tăng/giảm tốc hợp lý.

🧰 Bảo trì định kỳ:

• Kiểm tra tải và vệ sinh quạt định kỳ (1 – 3 tháng/lần).

• Đo dòng tải bằng ampe kìm để theo dõi sức khỏe hệ thống.

• Siết lại dây cáp, đầu cos – tránh phát sinh điện trở tiếp xúc.

🧲 Sử dụng biến tần đúng ứng dụng:

• Với tải nặng: Dùng biến tần Heavy Duty.

• Với tải xung kích: Gắn thêm kháng điện (reactor) hoặc bộ lọc.

8. Dịch vụ sửa lỗi quá tải biến tần chuyên nghiệp tại HLAuto

Dù là kỹ thuật viên có kinh nghiệm, đôi khi anh em cũng sẽ gặp những ca quá tải khó chịu – lúc đó hãy để đội ngũ HLAuto đồng hành cùng anh em:

🔧 Chúng tôi cam kết:

• Sửa đúng lỗi, đúng bệnh – không thay linh kiện không cần thiết.

• Kiểm tra dòng tải, giả lập chạy tải trước khi bàn giao.

• Có sẵn linh kiện (IGBT, tụ, bo mạch) để sửa nhanh trong 24–48h.

• Bảo hành rõ ràng, hỗ trợ kỹ thuật từ xa sau sửa chữa biến tần.

📞 Liên hệ:

• Hotline kỹ thuật: 0948.956.835

• Địa chỉ xưởng: TT6.2B - 71, Ngõ 282 Kim Giang, Khu đô thị mới, Hoàng Mai, Hà Nội, Việt Nam.

• Website: https://hlauto.vn

Kết luận

Lỗi quá tải không chỉ là một lỗi thường gặp, mà còn là chỉ dấu quan trọng cho thấy hệ thống của bạn đang chưa tối ưu hóa hoặc có vấn đề tiềm ẩn. Việc phát hiện sớm và xử lý đúng cách sẽ giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa và kéo dài tuổi thọ hệ thống.

Anh em kỹ thuật đừng ngần ngại chia sẻ bài viết này hoặc liên hệ HLAuto khi gặp sự cố khó – chúng ta cùng nhau nâng tầm kỹ thuật ngành điện – tự động hóa Việt Nam!