Sửa lỗi thấp áp ở biến tần (UV) – Hướng dẫn chi tiết từ A-Z cho kỹ thuật viên

Sửa lỗi thấp áp ở biến tần (UV) là một trong những tình huống đầu tiên mà kỹ thuật viên mới vào nghề hay sinh viên thực tập thường gặp – và thường khá lúng túng. Tôi còn nhớ rõ lần đầu tiên được anh tổ trưởng gọi xuống xưởng:

“Long ơi! Cái biến tần Delta 7.5kW không chạy, nó báo UV đấy, xuống xử lý xem!”
Lúc đó tôi mới tốt nghiệp, chưa hiểu UV là gì, chỉ biết đứng nhìn đèn nhấp nháy đỏ. May mà có anh thợ lâu năm chỉ cách đo nguồn, kiểm tra tụ, đo điện áp DC bus, tôi mới hiểu thế nào là lỗi Undervoltage.

Kể lại chuyện này không phải để khoe, mà để bạn – nếu cũng đang học nghề hoặc mới vào bảo trì – thấy rằng: hiểu lỗi UV không khó, chỉ cần biết đúng nguyên lý, đo đúng chỗ, xử lý theo bước là làm được.

Bài viết này sẽ chia làm hai phần:

• Phần 1: Lý thuyết dễ hiểu + hướng xử lý theo nguyên tắc

• Phần 2: Tình huống thực tế trong xưởng + lưu ý khi làm ngoài hiện trường

1. Lỗi UV là gì?

Lỗi UV viết tắt từ Under Voltage – tức là điện áp thấp hơn mức cho phép. Trong biến tần, đây là một trong số những lỗi thường gặp ở biến tần, nó xảy ra khi điện áp trên đường DC bus (tụ nguồn) giảm xuống dưới ngưỡng tối thiểu do nhà sản xuất đặt ra.

Mỗi hãng biến tần có cách hiển thị mã lỗi khác nhau:

• Biến tần INVT: hiển thị “UV” hoặc “UVt”

• Biến tần Delta: “UV1” hoặc “LV”

• Biến tần Mitsubishi: “E. Undervoltage”

• Biến tần LS: “LVP” (Low Voltage Protection)

Tóm lại: khi báo lỗi UV, tức là mạch cấp nguồn DC cho biến tần đang bị sụt áp nghiêm trọng và nếu không xử lý đúng, biến tần sẽ không chạy được – hoặc hỏng thêm linh kiện nguồn bên trong.

2. Khi nào biến tần báo lỗi thấp áp?

Khi sửa lỗi thấp áp ở biến tần bạn cần biết lỗi này ra khi nào:

Bạn nên để ý thời điểm biến tần báo lỗi UV, vì đó là manh mối giúp xác định nguyên nhân. Nếu vừa cấp nguồn đã báo UV → nghi tụ hoặc nguồn vào. Nếu đang chạy báo → nghi sụt áp do tải hoặc nguồn yếu.

3. Nguyên lý DC bus và ngưỡng undervoltage

Khi cấp điện 3 pha vào biến tần, dòng điện xoay chiều (AC) sẽ được chỉnh lưu thành điện áp 1 chiều (DC) thông qua cầu diode và tụ điện lớn nằm trong mạch nguồn. Phần điện áp DC này gọi là DC bus.

➡ Nếu điện áp DC bus tụt dưới ngưỡng UV, biến tần sẽ tự động ngắt để bảo vệ mạch điều khiển.

4. Các nguyên nhân phổ biến gây lỗi UV

Đây là phần quan trọng nhất, giúp bạn nhanh chóng định hướng xử lý khi gặp lỗi:

4.1. Nguồn cấp yếu hoặc mất pha

• Điện áp nguồn quá thấp (dưới 180 V hoặc 360 V)

• Dây dẫn nhỏ → tụt áp khi tải lớn

• Contactor hoặc MCB tiếp xúc kém, sinh nhiệt, sụt áp

• Mất 1 pha → điện áp đầu vào giảm

🛠 Cách kiểm tra: dùng đồng hồ vạn năng đo trực tiếp 3 pha trước khi vào biến tần. Nếu lệch >10% là bất thường.

4.2. Tải khởi động quá lớn

• Motor quá tải, đặc biệt là tải quán tính lớn (quạt công nghiệp, băng tải…)

• Biến tần chọn sai công suất

• Không dùng khởi động mềm phù hợp

🛠 Giải pháp: kiểm tra dòng khởi động, so với công suất định mức biến tần. Tăng thời gian tăng tốc (ACC), cài giới hạn dòng.

4.3. Linh kiện nguồn trong biến tần bị hỏng

• Tụ lọc DC yếu, khô, phồng → mất khả năng ổn áp

• Cầu diode chỉnh lưu chết 1 nhánh

• Sensor đo áp sai lệch, board điều khiển hỏng

🛠 Cách nhận biết:

• Dùng đồng hồ đo điện trở/tụ ESR kiểm tra tụ

• Quan sát tụ bị phù, rỉ dầu

• Kiểm tra diode bằng thang đo diode

4.4. Sự cố cơ học hoặc môi trường

• Rung lắc làm lỏng dây cấp nguồn

• Ẩm ướt, mạch bị oxy hóa, chập mạch board

• Lắp đặt biến tần trong hộp không có thông gió → nhiệt độ cao làm hỏng tụ

🛠 Khuyến nghị: vệ sinh định kỳ, đặt biến tần nơi khô ráo, thông thoáng.

5. Cách kiểm tra và sửa lỗi thấp áp ở biến tần theo trình tự

Nếu bạn là sinh viên mới ra trường hoặc kỹ thuật viên mới, hãy thử áp dụng trình tự 6 bước dưới đây khi gặp biến tần báo UV:

Lưu ý:

• Luôn đo ở chế độ không tải trước (ngắt tải ra khỏi biến tần)

• Có thể chụp ảnh màn hình lỗi gửi về kỹ thuật HLAuto để tư vấn sâu hơn

6. Các mức điện áp UV theo từng hãng biến tần

➡ Những con số này có thể tra trong tài liệu kỹ thuật của từng hãng – hoặc HLAuto có thể hỗ trợ bạn tra cứu nếu cần.

7. Tình huống thực tế trong xưởng – Chia sẻ từ hiện trường

Dưới đây là một số case study thực tế do đội ngũ HLAuto hoặc khách hàng chia sẻ lại, giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách xử lý lỗi UV ở biến tần trong môi trường công nghiệp:

📍Case 1: Sửa lỗi thấp áp ở biến tần xưởng gỗ – biến tần INVT 15kW báo UV khi khởi động máy bào

• Mô tả lỗi: Mỗi lần khởi động máy bào 15kW là biến tần báo lỗi UV, không thể khởi động. Nhưng khi tháo tải chạy không lại bình thường.

• Nguyên nhân: Dây nguồn từ tủ điện tới máy dài gần 40m, dùng dây 6mm² nhưng nguồn cấp không ổn định, sụt áp nhiều. Đo DC bus khi khởi động còn ~310VDC (bình thường phải ~540VDC).

• Cách xử lý:

  1. Thay dây nguồn thành 10mm²

  2. Cài đặt thời gian tăng tốc từ 3s lên 10s (ACC = 10) để giảm dòng khởi động

  3. Kiểm tra tụ – không có hiện tượng phù
     → Sau xử lý, máy chạy ổn định, không còn lỗi UV.

💡 Bài học: Khi tải lớn và dây dài, cần tính toán kỹ tiết diện và tăng thời gian tăng tốc để tránh sụt áp đột ngột.

📍Case 2: Xưởng cơ khí – biến tần Delta 5.5kW báo UV lúc máy đang chạy

• Mô tả lỗi: Máy tiện đang chạy thì đột ngột dừng, màn hình báo “UV1”, lỗi không lặp lại nếu khởi động lại sau 5 phút.

• Nguyên nhân:

  • Đo điện áp lúc đó thấy sụt từ 380VAC → 320VAC

  • Phân tích thấy giờ cao điểm (17h–18h) xưởng dùng nhiều máy, nguồn yếu

• Cách xử lý:

  • Gắn thêm bộ ổn áp tự động 3 pha

  • Kiểm tra tụ và tiếp điểm không có vấn đề
    → Sau khi ổn áp, hệ thống chạy ổn định kể cả lúc tải nặng.

💡 Bài học: Lỗi UV không chỉ do phần cứng mà còn phụ thuộc vào biến thiên điện lưới, cần kiểm tra thời điểm và môi trường xảy ra lỗi.

📍Case 3: Biến tần báo UV sau khi vệ sinh tủ điện

• Mô tả lỗi: Sau khi xịt khí nén vệ sinh tủ biến tần, máy không chạy được nữa. Mở nguồn lên báo UV liên tục.

• Nguyên nhân: Do khí nén mang theo hơi ẩm → gây chập nhẹ board sensor đo điện áp → tín hiệu báo sai về CPU.

• Cách xử lý:

  • Dùng máy sấy + để hở tủ 1 đêm

  • Vệ sinh board bằng cồn 90°

  • Sau đó chạy lại bình thường

💡 Bài học: Khi vệ sinh bằng khí nén cần đảm bảo khô ráo, không để độ ẩm làm ảnh hưởng mạch đo.

8. Dụng cụ đo kiểm & kỹ năng ngoài hiện trường

Một kỹ thuật viên giỏi không chỉ cần hiểu lý thuyết mà còn phải biết dùng thiết bị đo đúng cách để xác định lỗi nhanh.

🔧 Các thiết bị nên có:

🎯 Kỹ năng quan trọng:

• Biết đo DC bus sau khi cấp nguồn

• Phân biệt khi nào do sụt áp thật, khi nào do board báo sai

• Hiểu cấu trúc board nguồn: tụ, diode, sensor áp, MCU

• Xử lý “từng bước” – không thay bừa linh kiện

9. Mẹo thực tế & lưu ý quan trọng

10. Câu hỏi thường gặp

❓ Có sửa biến tần báo lỗi UV được không hay thay mới?

➡ Đa số lỗi UV có thể xử lý được nếu xác định đúng nguyên nhân: từ nguồn cấp, tụ hỏng đến lỗi board. Chỉ khi board nguồn cháy nặng thì mới phải thay.

❓ Biến tần Delta và INVT báo UV khác nhau chỗ nào?

➡ Chủ yếu là mã lỗi hiển thị khác nhau (UV, UV1, LVP...), nguyên lý giống nhau – đều liên quan đến sụt áp DC bus.

❓ Khi nào cần thay tụ biến tần?

➡ Khi tụ bị phồng, rỉ dầu hoặc ESR tăng cao – hoặc đo DC bus dao động mạnh, không giữ được áp ổn định.

❓ Có nên tăng điện áp nguồn lên để tránh UV?

➡ Không nên. Thay vào đó, bạn nên xử lý tận gốc: thay dây đủ lớn, tăng thời gian tăng tốc, kiểm tra linh kiện.

11. Kết luận & khuyến nghị

Sửa lỗi thấp áp ở biến tần (UV) là kỹ năng cơ bản nhưng rất quan trọng với kỹ thuật viên. Thay vì đoán mò, bạn cần hiểu nguyên lý DC bus, đo đúng chỗ, phán đoán theo thời điểm xảy ra lỗi và dùng thiết bị hỗ trợ. Đặc biệt, khi làm việc thực tế tại xưởng, hãy luôn cẩn thận với môi trường, nguồn điện và thiết bị đo.

Nếu bạn là kỹ thuật viên mới vào nghề, hoặc đang gặp lỗi UV cần xử lý gấp, hãy liên hệ HLauto.vn – đội kỹ thuật của chúng tôi có thể hướng dẫn từ xa, hoặc hỗ trợ tận nơi trong trường hợp khẩn cấp.

📞 Hotline: 0948.956.835
📧 Email: lelong.aec@gmail.com
🏭 Địa chỉ: TT6.2B - 71, Ngõ 282 Kim Giang, Khu đô thị mới, Hoàng Mai, Hà Nội, Việt Nam

Chỉ cần nắm vững kiến thức cơ bản, biết cách kiểm tra nguồn điện và áp dụng đúng quy trình xử lý, bạn hoàn toàn có thể tự tin sửa lỗi thấp áp ở biến tần (UV).