Máy đo dao động (Oscilloscope) trong chẩn đoán lỗi biến tần: Hướng dẫn từ A-Z cho kỹ thuật viên

1. Máy đo dao động là gì?

Máy đo dao động, hay oscilloscope, là một thiết bị đo lường điện tử cho phép hiển thị và phân tích dạng sóng tín hiệu điện theo thời gian thực. Thiết bị này giúp kỹ thuật viên kiểm tra:

• Biên độ (điện áp),

• Chu kỳ, tần số của tín hiệu,

• Nhiễu và biến dạng sóng,

• Sự xuất hiện và mất mát bất thường của tín hiệu.

Với khả năng trực quan hóa tín hiệu, máy hiện sóng là công cụ vô cùng quan trọng khi chẩn đoán các lỗi phức tạp trong mạch điều khiển và công suất của biến tần.

Xem thêm: Thiết bị sửa biến tần

2. Vai trò của Oscilloscope trong sửa chữa biến tần

2.1. Phân tích tín hiệu điều khiển IGBT

Oscilloscope giúp kiểm tra xung điều khiển đến các transistor IGBT. Một tín hiệu không đúng biên độ, sai pha hoặc không đều có thể gây lỗi đầu ra, cháy IGBT hoặc mất pha động cơ.

2.2. Kiểm tra tín hiệu đầu ra sóng mang

Biến tần hoạt động bằng cách tạo ra tín hiệu xung PWM điều khiển tần số dòng điện đầu ra. Oscilloscope giúp hiển thị trực tiếp dạng sóng PWM và phát hiện sai lệch, méo dạng gây hỏng động cơ.

2.3. Phát hiện nhiễu và lỗi mạch

Một trong những nguyên nhân khiến biến tần hoạt động chập chờn là nhiễu tín hiệu. Oscilloscope cho phép phát hiện:

• Nhiễu cao tần,

• Sự sụt áp bất thường,

• Tín hiệu không ổn định tại điểm đầu vào/ra.

2.4. So sánh tín hiệu giữa các giai đoạn mạch

Với khả năng đo đa kênh, kỹ thuật viên có thể so sánh đồng thời tín hiệu ở nhiều điểm như: vi xử lý → mạch driver → IGBT để xác định chính xác vị trí hỏng.

3. Hướng dẫn sử dụng máy hiện sóng trong sửa biến tần

Bước 1: Chuẩn bị máy và kết nối

• Chọn dải điện áp và thời gian phù hợp với loại tín hiệu cần đo.

• Kết nối đầu dò (probe) đúng cực, sử dụng cáp BNC chuẩn.

Bước 2: Xác định điểm đo

• Trên bo mạch điều khiển, đo tại chân IC điều khiển, chân cổng gate của driver.

• Trên mạch công suất, đo tại đầu ra IGBT, đầu ra biến tần (U, V, W).

Bước 3: Đọc và phân tích tín hiệu

• Dạng sóng PWM nên rõ ràng, biên độ ổn định.

• Nếu tín hiệu bất thường (méo, nhiễu, biến mất), khoanh vùng linh kiện có liên quan.

Video hướng dẫn sư dụng Oscilloscope cơ bản

4. Những lưu ý khi sử dụng Oscilloscope

• An toàn điện áp: Không đo trực tiếp các điểm có điện áp cao nếu không có probe cách ly.

• Sử dụng kênh so sánh: Nếu có 2 kênh trở lên, nên sử dụng để đối chiếu tín hiệu giữa các pha.

• Không sử dụng máy giá rẻ cho tín hiệu cao tần: Các máy hiện sóng mini giá rẻ thường có băng thông thấp, không đo được tín hiệu chất lượng cao trong biến tần.

5. Gợi ý chọn máy Oscilloscope phù hợp

6. Kết luận

Trong chẩn đoán và sửa chữa biến tần, đặc biệt là những lỗi phức tạp ở mạch điều khiển và mạch công suất, máy đo dao động là thiết bị không thể thiếu. Với khả năng phân tích tín hiệu thời gian thực, máy giúp kỹ thuật viên xác định chính xác lỗi, tiết kiệm thời gian và tránh thay sai linh kiện.

Nếu bạn đang tìm hiểu sâu về kỹ thuật sửa chữa biến tần, hãy đầu tư một chiếc oscilloscope chất lượng – cánh tay phải của mọi kỹ thuật viên chuyên nghiệp.